Киіз үйдің ішкі бөлігінде сандық ерекше орын алды.
Ш.Ж. Тоқтабаеваның пікірінше, кез келген зат салынатын сыйымдылық, оның ішінде сандық «әйелдік түпнегізге жататын қуыстар ретінде тұжырымдамаланған» [6, 265 б.]. Бұл қазақтардың босану ғұрпында да ерекше көрініс тапқан: алғашқы толғақ кезінде босану оңай болуы үшін сандықтарды ашып қою әдетке айналған.
Түрлі өлшемдегі сандықтар төсек-орынмен бірге (жүк) киіз үйдің ең құрметті орны – төрге орнатылды. Олар қазақ келінінің үйлену тойына дейін жиналған жасауының міндетті элементі болып табылады. Үйлену тойының сандығы көптеген халықтардың салт-дәстүрінде кездеседі.
Мысалы, Мордвада сандық жинау ырымы болды, ол алдымен «зұлым рухтардан» шам, тұз және т.б. арқылы тазартылды, содан кейін түбіне «сандық өмір бойы бос болмасын, жастар бай өмір сүрсін» деген ниетпен ақша, тағам, ыдыс-аяқ салынды. Ұқсас функцияларды славяндар арасында үйлену тойының сандығы орындады. Н.Н. Гончарованың [1] пікірінше, ресейлік үйлену сандықтары астарлы немесе көрнекі сюжеттер, фольклорлық архаикалық сюжеттер, библиялық сюжеттер, «нышандар мен таңбалар» қолданылған сюжеттер, өсімдік ою-өрнектері және т.б. бейнелейтін белгілі бір суреттік таңба-мәтіндермен боялған. Қазақ келінінің сандығы «сандық ашар» рәсімінде, яғни қатысып отырған әйелдерге міндетті түрде матаның кесінділерін – жыртыс үлестіру арқылы қалыңдықтың жасауын көрсетуде «негізгі түйін» болып табылады. Мұндағы жыртыс – осындай салтанатты шара әр шаңыраққа жұғысты болсын деген мақсатты меңзеген.
Қазақтар сандықтарды мақсатына қарай әр түрлі көлемде жасаған. Қазіргі заманға дейін дерлік қазақ әйелдері қымбат матаның кесінділерін, салтанатты киімдерді, күміс және басқа да қымбат заттарды сандықтарға сақтап келген. Сандықтың киелі сипатының көрсеткіші әл-ауқат пен өркендеуді, сондай-ақ маңызды отбасылық мұраны бейнелейтін «Сандығың күміске толаберсін!» деген дәстүрлі батада жатыр. Сандық белгілі бір күштің (оң немесе теріс) «сақтаушысы» ретінде де әрекет етті. Түркі халықтарының фольклорында түрлі мысалдар келтірілген: «Нарт» қаһармандық эпосының бір нұсқасында циклоптың (Емегеннің) қылышының қара сандықта сақталғаны туралы мәлімет болса, басқа эпостарда тағдыр кітабы сақталған алтын сандық туралы сарындар кездеседі.
